Πέρασαν τρία σχεδόν χρόνια, από εκείνο το Μάϊο του 2011, όπου οι ζημιές από τον περονόσπορο στην παραγωγή οινοποιήσιμων και επιτραπέζιων σταφυλιών ξεπέρασαν το 80%, και οι αγρότες είχαν να δουν τέτοια καταστροφή από τη δεκαετία του ’60. Από τότε και για 50 περίπου χρόνια, με εξαίρεση κάποιες ζημιές που υπήρξαν στην Κρήτη ξανά το 1982, ο αμπελουργός της περιοχής μας δεν αντιμετώπισε ιδιαίτερα προβλήματα από τον περονόσπορο, έτσι ώστε οι νέες γενιές αμπελουργών να μην έχουν επαρκή γνώση ή εμπειρία ή ακόμη και «γνωριμία» με αυτήν τη μυκητολογική ασθένεια.

Επομένως, αν και ήταν αναμενόμενος ο εφησυχασμός των αμπελουργών, ήταν όμως αδικαιολόγητος ο αιφνιδιασμός τους το Μάϊο του 2011, γιατί αν είχαν παρακολουθήσει τα δελτία γεωργικών προειδοποιήσεων και είχαν ακολουθήσει τις οδηγίες των τοπικών γεωπόνων για προληπτικούς και θεραπευτικούς ψεκασμούς, η παραγωγή θα είχε σωθεί. Υπήρξαν αρκετοί αμπελουργοί στην περιοχή μας που έσωσαν την παραγωγή τους στο σύνολό της, επειδή έδρασαν έγκαιρα (εντός 48 ωρών) και πρόλαβαν τη ζημιά. Αυτό είναι και το κρίσιμο χρονικό διάστημα που πρέπει να επεμβαίνουμε όταν αντιληφθούμε ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του μύκητα.

Από την καθημερινή μου επαφή με τους παραγωγούς, με χαρά διαπιστώνω ότι πλέον το πάθημα μάς έγινε μάθημα, κι έτσι τα δύο περασμένα χρόνια, αλλά και φέτος, είναι υποψιασμένοι και σχεδόν στο σύνολό τους εφαρμόζουν προληπτικούς ψεκασμούς, σε συνδυασμό με τους ψεκασμούς για το ωϊδιο(ή σίρκος ή χολέρα κατά την τοπική διάλεκτο). Επομένως είμαι σίγουρος πλέον ότι στο μέλλον δεν θα τη «ξαναπατήσουμε» γιατί πλέον υπάρχει η υποψία.

Εκτός όμως από την υποψία, πρέπει να υπάρχει και η γνώση. Πρέπει λοιπόν να ξέρουν οι αμπελουργοί, ότι η ασθένεια εκδηλώνεται την άνοιξη, και η πορεία της εξαρτάται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες. Για την μόλυνση των φυτών και την εξέλιξη του μύκητα, καθοριστικός παράγοντας είναι η βροχή και η υγρασία. Τα μολύσματα βλαστάνουν μέσα στο νερό, αναπαράγονται και επιβιώνουν σε συνθήκες υψηλής υγρασίας. Η θερμοκρασία αν και σοβαρός παράγοντας, στις συνθήκες της Κρήτης δεν αποτελεί εμπόδιο στην ανάπτυξη του περονόσπορου. Συνήθως απαιτούνται πάνω από 10^οC με άριστο τους 18-25^οC. Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα βλαστικά σταδία της εμφάνισης των σταφυλιών, της άνθησης και της καρπόδεσης. Στη Κρήτη ο Απρίλιος θεμελιώνει την ασθένεια και ο Μάιος την εξαπλώνει.

Επίσης βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ασθένειας παίζει η ικανότητα του παραγωγού να την αναγνωρίσει. Μόλις δει στο αμπέλι τα παρακάτω συμπτώματα, πρέπει αμέσως να επέμβει.

Συμπτώματα: Στα νεαρά φύλλα αρχικά εμφανίζονται κηλίδες ελαίου αργότερα στην κάτω επιφάνεια εμφανίζονται λευκές εξανθήσεις (χνούδι),καρποφορίες του μύκητα και στη συνέχεια νέκρωση στους ιστούς. Τα φύλλα προσβάλλονται συχνότερα πριν από τα άλλα όργανα . Στα ώριμα φύλλα εμφανίζονται πολυγωνικές κιτρινοπράσινες κηλίδες που θυμίζουν λαδιά(βλέπε φώτο). Στους βλαστούς εμφανίζονται καστανές κηλίδες. Οι νεαροί βλαστοί λυγίζουν και παραμορφώνονται σε σχήμα S. Στα άνθη και στις ράγες εμφανίζονται λευκές εξανθήσεις. Μετά το γυάλισμα οι ράγες χρωματίζονται καστανές, ρυτιδώνονται και πέφτουν. Ανάλογα με το χρόνο προσβολής η ζημία είναι καθολική η μερική.

Τέλος, η καταπολέμηση μπορεί να γίνει με εγκεκριμένα σκευάσματα τα οποία κάθε χρόνο ανακοινώνονται από το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών , τα οποία είναι συνήθως διασυστηματικά, αλλά και με χαλκούχα σκευάσματα, τα οποία είναι εγκεκριμένα και στη Βιολογική Γεωργία.

Άρθρο του Μάνου Ροδανάκη για την εφημερίδα “Σητειακά”